İtirazım Var: Bir Onur Ünlü Polisiyesi

Onur Ünlü siyah-beyaz çektiği, Türkiye sinemasının son yıllardaki en özgün ve başarılı örneklerinden “Sen Aydınlatırsın Geceyi” filminden sonra polisiye olan “ İtirazım Var “ adlı son filmi ile karşımıza çıkıyor. Film 33. İstanbul Film Festivali’nde Onur Ünlü’ye En İyi Yönetmen ve Serkan Keskin’e ise En İyi Erkek Oyuncu ödülünü kazandırdı.

İtirazım Var, Serkan Keskin’in canlandırdığı Selman Bulut adlı imamın, görev yaptığı camide işlenen cinayeti araştırmaya başlaması sonucu ortaya çıkan komik ve hareketli olayları ele alıyor. Selman Bulut alışık olmadığımız bir imam olduğundan film sıradan polisiyenin dışına çıkıyor.

Yasaklar, Sansür, +18

Film hakkında yazmaya devam etmeden önce, filme getirilen +18 yaş sınırlandırılmasına değinmekte fayda var. Cumhuriyet tarihine kısaca göz gezdirdiğimizde yazarların, sanatçıların yani bu ülke aydınlarının sürekli baskı gördükleri ve yeri geldiğinde hayatlarına mal olan birtakım eylemlere maruz kaldıklarına şahit oluruz. Sabahattin Ali’nin katledilmesi, Nazım’ın ömrünü hapishanelerde ya da sürülerek geçirmesi veya Sivas Katliamı.. Daha nice örnek sayılabilir. Şimdilerde ise hükümet sanata ağır darbeler indirip, adeta sanatçıları ve üretimlerini yok sayıyor. Bu süreci yaşayanlar olarak artık ezberlediğimiz; heykellerin yıkılması, şehir tiyatroları yönetmeliğinin değiştirilmesi, ortaya atılan muhafazakar sanat “ucubeliği”, kentsel dönüşüm altında başta Emek olmak üzere birçok sinema salonun yok edilmesi gibi örneklerin ardından, sanatçılara ve sanat kurumlarına olan saldırılar sürürüyor. Yakın geçmişte sinema alanında meydana gelen iki olayı örnek verecek olursak, 14 Mart’ta vizyona girmesi beklenen Lars Von Trier’in son filmi “Nymphomaniac”ın yasaklanması ve “İtirazım Var” filminin +18 sansürüne uğraması… Kimse filme neden yaş sınırlandırılması getirildiğini anlamış değil. Belli ki derdi olan, belirli meseleler anlatmak isteyen her üretime baskılar artarak devam edecek. 

“İtirazım Var”ın Meselesi

İmam Selman Bulut; boksör, satranç sevdalısı, bağlama çalan, antropoloji yüksek lisansı yapmış, eski bir asker. Salih Kalyoncu (film ilk bu göndermeyle açılıyor) adlı tefecinin camide öldürülmesi üzerine Selman Bulut’un işlenen cinayetin peşine düşmesiyle birlikte karşımıza birçok olay çıkıyor. Alışık olmadığımız, imam Selman Bulut’un cinayeti araştırırken içki içmesi, Diyanet İşleri Bakanlığı’ndan gelenlerle olan sohbeti, kızı ve erkek arkadaşına uyarıları, polislerle arasında geçen diyaloglar, dini göndermelerin genel olarak yaşandığı sahneler… Özellikle Ebu Zerr’in “açken kılıcına davranmayanın, aklından şüphe ederim” sözü ile beslediği sahne ise bu dini göndermelerin ve vaazların tepe noktasını oluşturuyor.

Gezi’de beliren Anti-Kapitalist Müslümanlar ve Devrimci Müslümanlar gibi örgütlerin yaptıkları kimi eylemler (kandil kutlaması, yeryüzü sofraları vb.), iktidarın sürekli dile getirdiği dini söylemlere ve siyasete belirli anlamlarda ideolojik olarak bir karşıtlık sağlamıştı. Filmde ifade edilen kimi vaazların İhsan Eliaçık tarafından yazılması tartışmaları beraberinde getirecektir. Selman Bulut bir yandan, Dolmabahçe Camii yalanına boyun eğmeyen imam ve müezzin gibi salt vicdan sahibi insan iken; öte taraftan da kahramanlaşan bir din adamı. Selman Bulut, gözaltında sorgudayken polislere gelen talimat üzerine serbest kalır. Bu esnada polis memurlarından biri – Sen kimsin hoca? der ve satranç oynadığı gizemli kişiden “geçmiş olsun” mesajı imam Selman Bulut’un telefonuna gelir. Belki de Selman Bulut’u kurtaran kişi bu bilinmeyen karakterdir. Filmin sonlarına doğru ise Selman Bulut cemaate gönderme yapan bir replik söyler. Filmin sonunda da “kitapsız” bir imam olur. Bu zıt durumlar karakterin asıl derdi ve kim olduğu konusunda tartışma yaratacak unsurlar olarak beliriyor.

Serkan Keskin’in müthiş performansı dışında filmde dişe dokunur bir oyunculuk sergileyen olmamakla birlikte, yan oyuncular filmi tamamlamaya yaramışlar. Filmde dile getirilen Ermeni Ani’nin, Ermeni olduğundan dolayı Efrahim’den ayrı kalış hikayesi ile bir kadrajda Gezi’de kaybettiklerimizin olduğu pankartın belirmesi ise filmin yüzeysel göndermeleri ve sırıtan yanları olarak ortaya çıkıyor.

Sherlock Holmes gibi Selman Bulut da olayı keskin zekası ile çözüyor ve nasıl çözdüğünü anlatarak hikayenin finalini getiriyor. Film gibi dizi dediğimiz her bir bölümü bir buçuk saat olan Sherlock Holmes dizisinin tersi argümanından ifade edecek olursak, dizinin en çok güldüren ve en iyi bölümü tadında bir film “İtirazım Var”.