Yönetmen Koltuğu: Alain Resnais

2) Mon oncle d’Amérique (Amerikalı Amcam) – 1980

Resnais’in, fikirleriyle filmin temelini inşa eden ve üst ses görevi de gören davranış bilimci Henri Laborit ile birlikte kurmaca olan üç karakteri daha odağına aldığı filmi Mon oncle d’Amérique, tam anlamıyla aykırı bir denemedir. Zira Resnais, tüm filmografisinde yaptığı, gerçeklik algısı ile oynama oyununu bu filmde bir adım değil birçok adım öteye taşımaktadır. Belgesel ile kurmacanın iç içe girdiği, gerçek bir karakterin zaman zaman üst ses olarak zaman zaman da direk filmde arz-ı endam ettiği, insan ile hayvan arasındaki farkın tamamen muğlâklaştırıldığı bir film var karşımızda. Resnais, filminin senaryosunda da katkısı bulunan davranış bilimci Laborit’in tezlerinden yola çıkarak, yaşadığımız her şeyi bir nedene bağlar. Bunu yaparken de seyirciyi sadece bir izleyen değil, izleyen, düşünen, sorgulayan konumuna sokar.

Bilinçdışına Bir Yolculuk

Birbirinden tamamen farklı sınıflardan, mekânlardan, aile yapısından gelmiş üç karakteri öncelikle çocukluklarından itibaren ayrıntılı bir şekilde tanıtır film bize. Daha sonra bu karakterleri belki de hiç olmayacak bir tesadüf sonucu bir araya getiren Resnais, kurnazca kurguladığı oyunu devreye sokmuş olur böylece. Bilinç ile bilinçdışının ne kadar farklı bir yol izlediğini Laborit özelinde tekrarlayan, yaşadığımız hayatların, çoğu zaman bilinçdışımızda, biz fark etmeden öğrenilen davranışlar sonucunda gerçekleştiğini anlatır Mon oncle d’Amérique. Resnais, bu noktada da aslında bir hayvan olan insanın, tıpkı deney farelerinin verdiği tepkilerin aynısını verdiğini, bizlerin hayatta bir deney faresinden de öteye gidemediğimizi çarpıcı bir dille söylemekten çekinmez bu çarpıcı eserinde.

Özellikle insan hayatının en önemli dönemeçleri, mücadele etmesi gereken zamanları ile hep kaçarak baş ettiğini, karakterlerinin hayatı üzerinden öylesine çarpıcı gözler önüne seriyor ki… Filmi izledikten sonra kaçmak ya da kalmak ve mücadele etmek eylemlerini kendi hayatlarınız üzerinde etüt edeceğinize hiç kuşkunuz olmasın.